Vrijwilliger Francis Telen zorgt voor een schone omgeving voor iedereen. De LIVES-partners hebben zich gecommitteerd aan het zoveel mogelijk beperken van drijfvuil in de Maas en haar zijrivieren. In dit kader communiceerde de Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM) in oktober 2020 dat zij meer dan 10 vuilvangers hadden geplaatst in het stroomgebied van de Maas en de Demer. Maar alleen met plaatsen ben je er niet. Ze moeten ook worden opgeschoond. Gelukkig zijn er vrijwilligers als Francis Telen die dit soms vervelende klusje met liefde oppakken.
Content of this blog
Francis Telen, gebiedsbeheerder
Francis Telen werkt al jaren als vrijwilliger bij het Limburgs Landschap vzw. Limburgs Landschap vzw is een terrein-beherende natuurvereniging die in Belgisch Limburg zo’n 3000 hectare natuur beheert. “Een jaar of tien geleden werd ik conservator van natuurgebied Tösch-Langeren”, zegt Francis. “Tösch-Langeren is een natuurgebied tussen Neeroeteren en Maaseik, direct ten westen van Wurfeld. Het maakt deel uit van het complex Schootsheide en is eigendom van Limburgs Landschap vzw. Het gebied is 97,5 ha groot en bestaat uit twee gedeelten: Tösch ten zuiden, en Langeren ten noorden van de Bosbeek. Samen met vier andere vrijwilligers doen wij het beheer in dit gebied. Waarom? Zoals een Indiaanse wijsheid verkondigt: We hebben de wereld niet van onze ouders geërfd maar in bruikleen van onze kinderen”.
Wat zijn zoal de dagtaken?
Francis en zijn mede-vrijwilligers zijn elke woensdag paraat. Het controleren en legen van de vuilvanger is dan het eerste klusje dat wordt geklaard, daarna is de rest van het gebied aan de beurt. “Wanneer we in ons gebied zijn ruimen we het zwerfvuil onmiddellijk op. Vuil trekt vuil aan! Op het einde van onze dagtaak zetten we de zak met afval op een afgesproken plaats waar de mensen van de gemeente hem meenemen. Als er abnormaal veel vuil (heel veel piepschuim) in zit of er gebeuren rariteiten (iemand had laatst zijn komposthoop in de beek gedumpt) worden we door de buren verwittigd en grijpen we in. Dit is helaas enkele keren per jaar het geval”, zegt Francis.
De vuilvanger is zichtbaar vanuit een fiets/wandelpad. “Dit zet mensen hopelijk aan tot nadenken”, vervolgt Francis. “Velen hebben respect en bewondering voor ons werk, andere stellen zich de vraag waarom wij de vuiligheid van anderen ‘moeten’ opruimen”.
Welke vreemde voorwerpen is Francis Telen al tegen gekomen tijdens het opruimen?
Net als in veel andere gebieden worden de oevers en de bedding van de Bosbeek tijdens een jaarlijkse opruimactie schoongemaakt. Francis: “Toen we hiermee 5 jaar geleden gestart zijn, haalden we 90 vuilniszakken afval op over een lengte van amper 2,2 km (hele lengte van de beek in dit gebied). Dit vuil heeft zich door de jaren heen opgehoopt en komt na verloop van tijd weer aan de oppervlakte. Soms zitten er wel vreemde dingen tussen zoals een waterbed en een aquarium. De logica van de dumpers zal wel zijn geweest: ‘Als het drijft, het is groen of het heeft iets met water te maken, dan mag het in de beek’. Daarnaast vormen flesjes en blikjes de meerderheid. Tennisballen komen ook regelmatig voor. Hierover zijn we in overleg gegaan met de plaatselijke tennisvereniging. We hebben ook al eterniet afkomstig van een dak van een oude schuur gevonden. Vanwege het asbestgevaar moet dat voorzichtig worden verwijderd. Veiligheid van de vrijwilligers gaat voor alles! Het meest ergerlijke zijn de zakjes met hondenpoep waarvan ik me afvraag of het middel het doel niet voorbijschiet. Ook het gazonmaaisel is een probleem: dit kun je niet met de hand uit de beek halen maar zorgt er wel voor dat de waterafvoer wordt gehinderd. Mensen denken gewoon niet na welk negatief effect hun actie kan hebben op de werking van een beek”.
Verbetering in zicht!
Francis gelooft in het lerend vermogen van mensen maar hoopt ook op regie van bovenaf. “Er is zeker een vermindering vast te stellen ten opzichte van vijf jaar geleden toen we begonnen zijn met het schoonmaken van de beek. Maar natuurlijk zijn er altijd ‘diehards’ die het nooit willen leren. Het LIVES-project zal zeker helpen bij het verminderen van (plastic) afval in onze wateren”.
Ontwikkelingen als minder verpakkingen en statiegeld gaan zeker helpen, denkt Francis. “Hier ligt volgens mij een belangrijke taak voor de overheid. Sturing vanuit gemeenten en regionale (en landelijke) overheid is absoluut noodzakelijk. Voortdurend sensibiliseren, liefst op een zo persoonlijk mogelijke manier of bijvoorbeeld met behulp van populaire/bekende gezichten kan hierbij volgens mij ook helpen. Maar vooral ook de plaatselijke en regionale fiets-, wandelclubs, buurtverenigingen etc. persoonlijk aanspreken en op hun verantwoordelijkheid wijzen. Wellicht zou meer handhaving helpen, want momenteel ligt de pakkans vrij laag. Bovendien zijn de boetes voor illegale dumping nu erg laag. Maar, om positief af te sluiten: er is verbetering in zicht!”.
Mooi en soms herkenbaar verhaal. Goed dat er vrijwilligers zoals Francis zijn! De tennisballen kunnen overigens ook van hondenbezitters afkomstig zijn. Je vindt ze ook veel aan de Maas.